सेंट्रल रेल्वे (सीआर) ३ फेब्रुवारीपूर्वी छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस (सीएसएमटी) या ऐतिहासिक वारसास्थळाची स्वच्छता आणि सुशोभीकरण करण्यासाठी वेगाने काम करत आहे. याच दिवशी, १९२५ साली, बॉम्बे व्हिक्टोरिया टर्मिनस (आत्ताचे सीएसएमटी) ते कुर्ला या मार्गावर पहिली इलेक्ट्रिक लोकल धावली होती. ₹२.५० कोटींच्या स्वच्छता प्रकल्पाचा काही भाग अंतिम टप्प्यात आहे. सीएसएमटीचे पुनर्विकासाचे काम रेल लँड डेव्हलपमेंट ऑथॉरिटी (आरएलडीए) यांच्याकडून सुरू आहे. त्याचबरोबर या युनेस्कोच्या जागतिक वारसास्थळाच्या देखभालीची जबाबदारीही आरएलडीएकडे होती. मात्र, कामाच्या संथ गतीमुळे सेंट्रल रेल्वेने हे काम स्वतः हाती घेतले आहे.
सीएसएमटीच्या पुनर्विकासासाठी ₹२,७०० कोटींच्या खर्चाचा अंदाज व्यक्त केला जात आहे. हा खर्च मूळ ₹२,४५० कोटींहून वाढला असून या कामासाठी निधी आगामी अर्थसंकल्पातून मंजूर होण्याची शक्यता आहे.
डिसेंबर २०२४ मध्ये, सेंट्रल रेल्वेने सीएसएमटीच्या व्हिक्टोरियन गॉथिक वास्तूवर हिरव्या कापडाने संरक्षक बांधकाम उभे करून स्वच्छतेचे काम सुरू केले. या ऐतिहासिक इमारतीच्या दगडी भिंतींवर हवेतील प्रदूषणामुळे काळसर थर साचल्याने ही प्रक्रिया आवश्यक होती.
सीएसएमटी इमारत वाळूचा दगड आणि चुनखडीच्या मिश्रणाने बनलेली आहे. स्वच्छतेसाठी आम्ही पाण्याचा वापर करून बाहेरील भिंती स्वच्छ करत आहोत,” असे एका वरिष्ठ रेल्वे अधिकाऱ्याने सांगितले. हे काम दोन टप्प्यांत केले जात आहे. सध्या, प्लॅटफॉर्म १ ते ३ च्या समोरील छतांच्या स्वच्छतेचे काम सुरू आहे. नुकतेच छताच्या तुळयांना पांढऱ्या आणि सोनेरी रंगाने रंगवण्यात आले आहे.
वारसा जतन तज्ज्ञांनी वारंवार स्वच्छतेवर चिंता व्यक्त केली आहे. “पाण्याचा सतत वापर केल्याने दगडांचा मूळ रंग फिका होऊ शकतो. स्वच्छता वैज्ञानिक पद्धतीने करावी, तसेच गरजेच्या भागांवरच लक्ष द्यावे,” असे एका तज्ज्ञाने सांगितले.
सीएसएमटी पुनर्विकासाच्या भव्य योजनेवर काम सुरू आहे. मूळ ₹२,४५० कोटींच्या प्रकल्प खर्चात ₹२५० कोटींची वाढ झाली आहे. या प्रकल्पामध्ये नवीन डीआरएम कार्यालय इमारत, बहुमजली पार्किंग, रेस्टॉरंट्स, शॉपिंग मॉल्स, स्कायवॉक आणि कार्यालयीन जागांचा समावेश आहे. पुनर्विकासाचे काम ४,६१,५३४ चौरस मीटर क्षेत्रफळावर सुरू आहे. सीएसएमटीच्या प्लॅटफॉर्म १८ च्या बाहेर पी. डी’मेलो रोडजवळ खोदकाम सुरू असून, ९५ टक्के खोदकाम पूर्ण झाले आहे. नवीन रेल्वे कार्यालय, स्टेशन परिसर आणि इतर सुविधा यासाठी बांधकाम सुरू आहे.
पुनर्विकासाच्या माध्यमातून सीएसएमटीला अधिक आधुनिक आणि प्रवाशांसाठी सोयीस्कर बनवण्याचे प्रयत्न सध्या वेगाने सुरू आहेत.
Leave a Reply