महाशिवरात्री २०२५ : शुभ मुहूर्त, इतिहास, महत्त्व आणि भक्तांसाठी विशेष माहिती

महाशिवरात्री म्हणजे भगवान शिवाची पवित्र रात्र. हा उत्सव जगभरातील हिंदूंनी भक्तिभावाने साजरा केला जातो. गेल्या काही वर्षांत हा सोहळा केवळ धार्मिक मर्यादांपुरता सीमित न राहता विविध संस्कृतींतील लोकांमध्येही लोकप्रिय झाला आहे. महाशिवरात्रीच्या दिवशी भक्तगण उपवास करतात, मंदिरात जाऊन भगवान शिवाची आराधना करतात आणि रात्री जागरण करत भजन-कीर्तन करतात.

महाशिवरात्री २०२५: तारीख आणि शुभ मुहूर्त
२०२५ मध्ये महाशिवरात्री २६ फेब्रुवारी रोजी, बुधवारी साजरी केली जाईल. पंचांगानुसार, या दिवशी चार प्रहरांमध्ये विशेष पूजेचे आयोजन केले जाते.
• निशिता काल पूजेची वेळ: २७ फेब्रुवारी रोजी रात्री १२:०९ ते १२:५९
• रात्र प्रथम प्रहर पूजेची वेळ: २६ फेब्रुवारी संध्याकाळी ६:१९ ते रात्री ९:२६
• रात्र द्वितीय प्रहर पूजेची वेळ: २६ फेब्रुवारी रात्री ९:२६ ते २७ फेब्रुवारी रात्री १२:३४
• रात्र तृतीय प्रहर पूजेची वेळ: २७ फेब्रुवारी रात्री १२:३४ ते पहाटे ३:४१
• रात्र चतुर्थ प्रहर पूजेची वेळ: २७ फेब्रुवारी पहाटे ३:४१ ते सकाळी ६:४८
• शिवरात्री पारण काल: २७ फेब्रुवारी रोजी सकाळी ६:४८ ते ८:५४

महाशिवरात्रीचा पौराणिक इतिहास
महाशिवरात्रीशी संबंधित अनेक कथा प्रचलित आहेत.
अ) भगवान शिव आणि माता पार्वती विवाह: असे मानले जाते की याच दिवशी भगवान शिव आणि माता पार्वती यांचा विवाह झाला होता. अनेक वर्षांच्या तपस्येनंतर पार्वतीने         भगवान शिवाला पती म्हणून प्राप्त केले.
ब) शिव तांडव: या दिवशी भगवान शिवाने सृष्टीच्या निर्मिती, पालन आणि संहाराचे प्रतीक असलेले तांडव नृत्य केले होते, असे मानले जाते.
क) हलाहल विष प्राशन: समुद्रमंथनाच्या वेळी निघालेले प्रचंड विष भगवान शंकराने प्राशन केले होते, ज्यामुळे त्यांचा गळा निळा पडला आणि त्यांना ‘नीळकंठ’ म्हणून                ओळखले जाऊ लागले.

महाशिवरात्रीचे आध्यात्मिक महत्त्व
महाशिवरात्री ही केवळ पूजा आणि व्रत यापुरती मर्यादित नसून, ती आत्मशुद्धीचा आणि आध्यात्मिक उन्नतीचा दिवस मानला जातो. या दिवशी कठोर उपवास आणि भगवान शिवाची मनोभावे उपासना केल्याने पापांचा नाश होतो आणि मोक्षप्राप्तीचा मार्ग सुकर होतो, असा समज आहे.

महाशिवरात्रीचे धार्मिक विधी आणि परंपरा
अ) उपवास: काही भक्त दिवसभर फक्त फळे, दूध आणि पाणी ग्रहण करतात, तर काही निर्जला उपवास करतात.
ब) अभिषेक: शिवलिंगाला पंचामृत (दूध, दही, मध, तूप आणि साखर) तसेच गंगाजल, चंदन आणि बेलपत्र अर्पण केले जाते.
क) मंत्रजप आणि भजन-कीर्तन: ‘ॐ नमः शिवाय’ आणि ‘महामृत्युंजय मंत्र’ जपला जातो.
ड) जागरण: भक्त रात्रभर जागरण करतात, ध्यान करतात आणि शिवपुराणातील कथा ऐकतात.

प्रसिद्ध शिव मंदिरे आणि यात्रांचे महत्त्व
महाशिवरात्रीच्या निमित्ताने भक्त मोठ्या संख्येने काशी विश्वनाथ (वाराणसी), सोमनाथ (गुजरात), महाकालेश्वर (उज्जैन), बैद्यनाथ (झारखंड) आणि श्रीशैलम (आंध्रप्रदेश) अशा सुप्रसिद्ध शिव मंदिरांना भेट देतात. महाशिवरात्री हा भक्तांसाठी एक साक्षात्काराचा दिवस मानला जातो. या पवित्र दिवशी संकल्पपूर्वक उपवास आणि भक्तीभावाने भगवान शिवाची पूजा केल्यास मन:शांती आणि आध्यात्मिक उन्नती साध्य होते, असे मानले जाते.

Please follow and like us: