मध्यपूर्वेत वाढलेल्या युद्धजन्य परिस्थितीमुळे जागतिक बाजारात कच्च्या तेलाच्या किमतीत मोठी वाढ झाली आहे. इस्रायल आणि इराण यांच्यातील वाढत्या संघर्षामुळे एका दिवसात कच्च्या तेलाचे दर तब्बल १० टक्क्यांनी वाढले आहेत, ज्यामुळे जागतिक अर्थव्यवस्थेवर आणि विशेषतः भारतासारख्या तेल आयातदार देशांवर गंभीर परिणाम होण्याची शक्यता आहे.
कच्च्या तेलाच्या दरात मोठी वाढ
गेल्या काही दिवसांपासून इराण आणि इस्रायल यांच्यातील तणाव वाढत आहे. या पार्श्वभूमीवर, इस्रायलने इराणमधील काही अणु ठिकाणांवर हवाई हल्ले केल्याची बातमी आल्यानंतर जागतिक बाजारात कच्च्या तेलाच्या किमतींना मोठी उसळी मिळाली. ब्रेंट क्रूड तेलाचे दर ७८ डॉलर प्रति बॅरलच्या जवळपास पोहोचले आहेत, जे काही दिवसांपूर्वी ६२ डॉलर प्रति बॅरलपर्यंत खाली आले होते. युद्धाची ही परिस्थिती अशीच राहिली, तर कच्च्या तेलाचे दर आणखी वाढून ८० डॉलर प्रति बॅरल किंवा त्याहून अधिक जाण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. जेपी मॉर्गनच्या अंदाजानुसार, जर हा संघर्ष आणखी वाढला तर तेलाचे दर $120 प्रति बॅरलपर्यंत पोहोचू शकतात.
भारतावर तात्काळ परिणाम
भारत हा जगातील तिसरा सर्वात मोठा कच्च्या तेलाचा आयातदार देश आहे. आपल्या एकूण गरजेपैकी ८० टक्क्यांहून अधिक कच्च्या तेलाची आयात भारत करतो, ज्यात पश्चिम आशियातील देशांचा मोठा वाटा आहे. त्यामुळे कच्च्या तेलाच्या किमतीतील वाढीचा भारतावर थेट आणि तात्काळ परिणाम होतो.
पेट्रोल-डिझेलच्या किमती वाढणार
कच्च्या तेलाच्या किमती वाढल्यामुळे भारतीय तेल कंपन्यांवर पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती वाढवण्याचा दबाव येणार आहे. सध्या भारतात इंधनाच्या किमती स्थिर असल्या, तरी नजीकच्या काळात त्या वाढण्याची शक्यता आहे. यामुळे सामान्य नागरिकांच्या खिशावर ताण पडेल.
● महागाई वाढणार: इंधनाच्या किमती वाढल्याने वाहतूक खर्च वाढेल. याचा थेट परिणाम भाजीपाला, अन्नधान्य आणि इतर जीवनावश्यक वस्तूंच्या किमतींवर होईल, ज्यामुळे महागाई वाढू शकते.
● रुपया कमकुवत होणार: आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाची खरेदी डॉलरमध्ये केली जाते. तेलाचे दर वाढल्याने भारताला जास्त डॉलर खर्च करावे लागतील, ज्यामुळे रुपया आणखी कमकुवत होण्याची शक्यता आहे. रुपया कमकुवत झाल्यामुळे आयात आणखी महाग होईल, परिणामी देशाचा व्यापार तुटवडा वाढेल.
● शेअर बाजारात घसरण: या युद्धजन्य परिस्थितीमुळे जागतिक शेअर बाजारात अस्थिरता निर्माण झाली आहे. भारतीय शेअर बाजारावरही याचा नकारात्मक परिणाम दिसून येत आहे, जिथे गुंतवणूकदारांचे मोठे नुकसान झाले आहे.
पुढील वाटचाल
सरकार आणि तेल कंपन्यांसमोर हे एक मोठे आव्हान आहे. कच्च्या तेलाच्या वाढत्या किमतींचा भार किती प्रमाणात ग्राहकांवर टाकायचा, याबाबत त्यांना निर्णय घ्यावा लागेल. इंधनाच्या किमतींवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी सरकारला आयात शुल्कात कपात करणे किंवा सबसिडी देणे यांसारखे उपाय करावे लागतील, अन्यथा महागाईचा भडका उडण्याची शक्यता आहे. या भू-राजकीय संघर्षावर आंतरराष्ट्रीय पातळीवर तोडगा निघणे हे जागतिक अर्थव्यवस्थेच्या स्थैर्यासाठी महत्त्वाचे आहे.
Leave a Reply