पूर्व-पश्चिम दिशेतील प्रवास अधिक सुकर; भाविक व प्रवाशांसाठी अत्याधुनिक सुविधा असलेले भूमिगत स्थानक कार्यान्वित मुंबईच्या पूर्व ते पश्चिम दिशेतील सुलभ वाहतुकीच्या दीर्घकाळच्या स्वप्नाला यशाची नवी दिशा मिळाली आहे. अ‍ॅक्वा लाईन म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या मेट्रो लाईन ३ वरील सिद्धिविनायक मेट्रो स्थानकाचे उद्घाटन नुकतेच पार पडले. हे भूमिगत स्थानक प्रभादेवीतील पूजनीय श्री सिद्धिविनायक मंदिरास अगदी समीप असून, आधुनिक सुविधा व पारंपरिक श्रद्धेचे सुरेख संगमस्थळ ठरणार आहे.
मुंबई मेट्रो रेल कॉर्पोरेशन लिमिटेड (MMRCL) यांच्यातर्फे उभारण्यात आलेले हे स्थानक ३३.५ किलोमीटर लांबीच्या कुलाबा-वांद्रे-सीप्झ मेट्रो मार्गाचा भाग आहे. पूर्णतः भूमिगत स्वरूपाची ही लाईन मुंबईतली पहिली अशा प्रकारची मेट्रो व्यवस्था आहे. मेट्रोच्या पहिल्या टप्प्यातील काम प्रगतीपथावर असून, सीप्झ, बीकेसी आणि महत्वाच्या वसाहतींना जोडणारा हा दुवा सध्या मुंबईतील भूपृष्ठ वाहतुकीवरील ताण कमी करण्यात महत्त्वपूर्ण ठरत आहे.
सिद्धिविनायक स्थानक हा प्रकल्पाच्या फेज २ अ अंतर्गत विकसित करण्यात आला असून, बीकेसी ते वरळी मार्गाला अधिक व्यापक स्वरूप मिळवून देतो. दरवर्षी लाखो भाविक मंदिरात दर्शनासाठी येत असल्याने हे स्थानक धार्मिकदृष्ट्या अत्यंत मोलाचे आहे. त्याचबरोबर, स्थानिक रहिवासी व कार्यालयीन कर्मचारी यांच्यासाठीही हे स्थानक एक सुलभ आणि कार्यक्षम प्रवास केंद्र म्हणून उपयोगी ठरणार आहे. या स्थानकाच्या उभारणीत दाखवलेले अभियांत्रिकी कौशल्य आणि सामाजिक जाणिवा यामुळे हे स्थानक इतरांपेक्षा विशेष ठरते.
अरुंद रस्त्यांमधून, मोठ्या पादचारी वर्दळीच्या ठिकाणी आणि श्रद्धास्थानाजवळ काम करताना आलेल्या आव्हानांचा सामोरा जात MMRCL ने स्थानिक धार्मिक संस्था व नागरिक संघटनांशी योग्य समन्वय साधत हे काम पूर्ण केले. मंदिर परिसरात कोणत्याही धार्मिक सण किंवा गर्दीच्या काळात कोणताही अडथळा होणार नाही, याची विशेष काळजी घेतली गेली. हे स्थानक केवळ तांत्रिकदृष्ट्या प्रगत नाही, तर पर्यावरणपूरक रचना असलेले आहे. भूमिगत असल्यामुळे शहराच्या पृष्ठभागावरील वाहतुकीवर ताण न येता, पर्यायी मार्ग उपलब्ध होतो. विद्युत मेट्रो प्रणालीमुळे खासगी वाहनांचा वापर कमी होऊन, कार्बन उत्सर्जनात घट होते, ज्यामुळे मुंबईच्या दीर्घकालीन शून्य-उत्सर्जन वाहतूक दृष्टीकोनास पाठिंबा मिळतो.
याशिवाय, हे स्थानक सार्वत्रिक प्रवेशयोग्यता, लिंग-संवेदनशीलता आणि समावेशकता या तत्त्वांवर आधारित डिझाइन करण्यात आले असून, भविष्यातील समतोल व न्याय्य शहर व्यवस्थेच्या दिशेने एक सकारात्मक पाऊल मानले जाते. मेट्रो लाईन ३ चे संपूर्ण कार्य अद्याप पूर्ण झालेले नसले तरी, सिद्धिविनायक स्थानकाचे उद्घाटन हा एक महत्त्वाचा मैलाचा दगड मानला जात आहे. हे केवळ नकाशावरील आणखी एक थांबा नसून, मुंबईकरांना त्यांच्या शहराशी नव्याने जोडणारे आणि प्रवासाची नवी दिशा दाखवणारे ठिकाण ठरणार आहे.
Leave a Reply